สิ่งหนึ่งที่คนมีลูกเล็กพลาดไม่ได้ก็คือการพาเจ้าตัวเล็กไปรับวัคซีนให้ตรงตามนัดค่ะ ซึ่งคุณก็จะได้ตารางนัดจากคุณหมออยู่แล้ว แต่ที่จะนำมาฝากกันในฉบับนี้คือ เทคนิคการเตรียมตัวก่อนและหลังรับวัคซีน จะได้ป้องกันและรับมือกับอาการข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นได้แบบที่ไม่ต้องมานั่งต๊กกะใจยังไงล่ะคะ
Before...
การรับวัคซีนเข้าสู่ร่างกายเป็นวิธีป้องกันโรคที่ได้ผลดีที่สุดค่ะ ซึ่งในปัจจุบันวัคซีนก็มีทั้งแบบฉีดและแบบรับประทานโดยต้องใส่ใจเตรียมตัวเองและลูกให้พร้อมก่อนไปรับวัคซีนทุกครั้ง ด้วยวิธีต่อไปนี้ค่ะ
1. นำสมุดบันทึกการรับวัคซีนไปด้วยทุกครั้ง และควรเก็บสมุดเอาไว้จนลูกโตอย่างน้อย 15 ปีค่ะ เพื่อจะได้ตรวจสอบได้ว่า ลูกเราได้รับวัคซีนตัวไหนไปบ้าง หรือต้องรับวัคซีนตัวไหนเพื่อกระตุ้นเป็นระยะ
2. ถ้าลูกกำลังไม่สบาย เป็นไข้ ควรจะเลื่อนการฉีดวัคซีนไปก่อนจนกว่าจะหายดี ไม่ต้องกังวลว่า ถ้าเลื่อนกำหนดไปเล็กน้อยแล้ววัคซีนจะไม่มีประสิทธิภาพหรือต้องเริ่มใหม่ทั้งหมด แต่ถ้าลูกแค่เป็นหวัดนิดหน่อย ไม่ถึงกับเป็นไข้และไอค่อกแค่กก็สามารถจะพาเจ้าตัวเล็กมารับวัคซีนได้ตามกำหนดค่ะ
3. ถ้าลูกเคยมีประวัติแพ้วัคซีน หรือมีอาการแทรกซ้อนหลังรับวัคซีน ควรแจ้งให้คุณหมอทราบก่อนทุกครั้ง
4. แม้ลูกจะยังเล็ก แต่ควรบอกให้เขารู้ด้วยว่า คุณกำลังจะพาเขาไปที่ไหน ไปทำอะไร เพื่อให้ลูกได้เตรียมพร้อม เรียนรู้ และไม่ตกใจจนเกินไป
5. คุณพ่อคุณแม่ต้องรู้ด้วยว่าคุณหมอกำลังจะฉีดวัคซีนอะไรให้กับลูก รวมทั้งเฝ้าสังเกตลูกอย่างใกล้ชิดหลังจากรับวัคซีน ว่ามีอาการอะไรแทรกซ้อนหรือไม่ จากนั้นให้เก็บเป็นข้อมูลเพื่อแจ้งให้คุณหมอทราบเวลามารับวัคซีนครั้งต่อไป
After
เมื่อพาลูกกลับบ้านหลังรับวัคซีนแล้ว คุณพ่อคุณแม่ต้องดูแลและสังเกตลูกอย่างใกล้ชิดหน่อยนะคะ ว่าลูกมีอาการอะไรเกิดขึ้นตามมาหรือไม่ เช่น
1. เป็นไข้
เด็กบางคนอาจมีไข้หลังรับวัคซีน ทำให้หงุดหงิด ร้องกวน ซึมลงเล็กน้อย เพียงเช็ดตัวและให้ลูกกินยาลดไข้ อาการไข้มักจะหายไปใน 2-3 วันค่ะ แต่ต้องเฝ้าระวังกรณีไข้สูงแล้วเกิดอาการชัก ซึ่งต้องรีบพาไปพบคุณหมอทันที (อาการไข้ที่ทำให้ชักอาจไม่ได้ขึ้นอยู่กับอุณหภูมิของไข้เพียงอย่างเดียวค่ะ แต่อาจเป็นเพราะไข้ที่ขึ้นสูงเฉียบพลัน)
2. บวมแดงหรือมีก้อนแข็งบริเวณที่ฉีดวัคซีน
ถ้าคลำดูบริเวณที่ฉีดวัคซีน เช่น บริเวณต้นขา แล้วมีอาการบวม แดง ร้อน ให้ใช้วิธีประคบด้วยน้ำเย็นค่ะ แต่หากพบว่าเป็นไตแข็งๆ ให้ประคบด้วยน้ำอุ่น ส่วนมากอาการบวมแดงร้อนมักเป็นประมาณ 1-2 วันก็จะหายไปเองถ้าไม่หายก็ต้องพาไปหาคุณหมอค่ะ ส่วนที่เป็นไตแข็งอาจเป็นอยู่นานได้ แต่มักไม่เป็นอันตราย</p>
3. ต่อมน้ำเหลืองบริเวณรักแร้โต
วัคซีนบางตัวได้แก่ วัคซีนวัณโรค อาจมีปฏิกิริยาตรงบริเวณที่ฉีดวัคซีน ทำให้บวมๆ ยุบๆ แล้วกลายเป็นแผลเป็น และอาจมีต่อมน้ำเหลืองบริเวณรักแร้โต ซึ่งหายได้เองภายใน 6 สัปดาห์ แต่ถ้ามีแผลใหญ่ หรือน้ำเหลืองไม่ยอมหาย ให้รีบไปพบคุณหมอนะคะ
4. ผื่นลมพิษ
อาจจะเกิดจากการแพ้ไข่ขาวหรือสารผสมที่เป็นส่วนประกอบของวัคซีนบางตัว ถ้าเจ้าตัวเล็กมีผื่นลมพิษขึ้นมาให้รีบพาไปพบคุณหมอแล้วอย่าลืมแจ้งคุณหมอก่อนรับวัคซีนครั้งต่อไปด้วยนะคะ
แต่อาการแพ้เหล่านี้เกิดได้กับเด็กบางคนเท่านั้นค่ะ และอาจจะเกิดกับวัคซีนบางตัว ไม่ใช่วัคซีนทุกตัวเช่นกันนะคะ
ส่วนการดูแลเด็กอย่างอื่นหลังฉีดวัคซีนก็เหมือนปกติค่ะ ถ้าไม่มีอาการแทรกซ้อนอะไรเกิดขึ้น เป็นอันว่าคุณพ่อคุณแม่สบายใจได้
