“ไม่เคยรู้จักโรคน้ำในสมอง (Hydrocephalus) มาก่อนค่ะ มาตรวจเจอตอนที่ท้องได้ 22 สัปดาห์ จากผลอัลตราซาวนด์คุณหมอบอกว่าโพรงน้ำในสมองของลูกใหญ่ผิดปกติ เราเครียดมากเลย เพราะตัวเองก็มีอายุเยอะ แล้วลูกในท้องก็เป็นลูกแฝดด้วย ซึ่งหลังจากที่อัลตราซาวนด์เด็กตัวไม่เท่ากัน ต่างกันเยอะมาก

น้ำหนักตัวน้องแอลไม่ขึ้นเลย คุณหมอบอกว่าอาจจะเป็น TTTS (Twin To Twin Transfusion Syndrome) เป็นโรคที่เด็กใช้เส้นเลือดเดียวกัน ทำให้เด็กตัวเล็กคนหนึ่ง ตัวใหญ่คนหนึ่ง ซึ่งมีโอกาสรอดแค่ 50 : 50

แต่พอมาเช็กอย่างละเอียด ปรากฏว่าลูกเราเป็นโรคน้ำในสมอง ซึ่งบอกว่าระหว่างตั้งครรภ์ถ้าโพรงน้ำไม่เพิ่มใหญ่ขึ้นก็ไม่มีปัญหา แต่ถ้าใหญ่ขึ้นเรื่อยๆ ลูกเราก็มีสิทธิ์เสียชีวิตแต่ยังไงก็ตามคุณหมอจะพยายามรักษาเด็กเอาไว้ให้ได้

ตอนนั้นเครียด กังวล แต่ก็พยายามดูแลตัวเองอย่างดีที่สุด ปรากฏว่าย่างเข้าสัปดาห์ที่ 37 ไม่พบปัญหาเรื่องโพรงน้ำใหญ่ขึ้น คุณหมอก็เลยผ่าคลอดค่ะ

ในการผ่าตัดคุณหมอพยายามเอาคนที่สุขภาพดีออกมาก่อน แต่จะย้ำอยู่ตลอดว่าน้องแอลเป็นน้ำในสมอง แล้วยังเป็นลำไส้อุดตันอีกด้วย เลยต้องผ่าตัดทันที แล้วก็พักฟื้น 2 เดือน ซึ่งช่วงนี้เราก็ถามคุณหมอตลอดว่า ได้เช็กเรื่องน้ำในสมองให้ลูกมั้ยคุณหมอบอกว่าเช็กให้อยู่ตลอด

ออกจากโรงพยาบาลก็มีนัดตรวจลำไส้และสมอง ผลปรากฏว่าโพรงน้ำใหญ่ขึ้นแต่เราไม่เชื่อ เพราะหากดูจากภายนอกลูกปกติมาก แต่ถ้าเราสังเกตดีๆ หน้าผากจะใหญ่กว่าปกติ กระหม่อมก็จะไม่บุ๋มลงไปตรงข้างหน้า ซึ่งหากเราปล่อยไว้ไม่ผ่าตัดหัวลูกจะโตขึ้นเรื่อยๆ สมองก็จะสร้างได้น้อยลง จึงตัดสินใจให้น้องแอลเข้าผ่าตัดเพื่อคุณภาพชีวิตของลูก โชคดีว่ากรณีของแอลนั้นไม่ร้ายแรง

การรักษาโรคนี้ คือฝังท่อไปในสมองแล้วต่อลงมาที่หัวใจ เพื่อช่วยระบายน้ำออกคุณหมอให้สังเกตดูกระหม่อมข้างหน้าของลูก ว่าถ้าบุ๋มไปแล้ว ก็แสดงว่าน้ำได้ระบายออกไปแล้ว ซึ่งสายท่อนี้จะเปลี่ยนอีกครั้งเมื่ออายุ 4 ขวบ แล้วก็ไม่ต้องเปลี่ยนอีก ใช้ไปได้ตลอดชีวิต

ส่วนเรื่องพัฒนาการ น้องแอลจะตัวเล็กกว่าน้องอาร์ค่ะ พัฒนาการด้านอื่นๆ ไม่มีปัญหาอะไรการดูแลเหมือนกันทั้ง 2 คน แต่จะต้องระวังเรื่องท่ออุดตัน ซึ่งจะทำให้ลูกซึม งอแง หรือกระหม่อมไม่บุ๋ม ก็แสดงว่ามีการคั่งของน้ำค่ะ”

• เนื้องอก บริเวณเซลล์ที่ผลิตน้ำในสมองเกิดความผิดปกติ เป็นเนื้องอกขึ้นมาซึ่งพบได้น้อย และเกิดในเด็กมากกว่าผู้ใหญ่ (มักจะไม่ใช่เนื้อร้าย) เนื้องอกนี้ทำให้การสร้างน้ำไขสันหลังมากขึ้น เกินกว่าที่สมองจะดูดซึมกลับเข้ากระแสเลือดได้ จึงทำให้เกิดการคั่งของน้ำในไขสันหลัง และมีความผิดปกติตามมา

• สาเหตุที่ทำให้อุดกั้นการไหลเวียน เช่น อาจเป็นแต่กำเนิดหรือมีสาเหตุภายหลัง เช่น มีเนื้องอกที่สมอง ถุงน้ำหรือซีส หรือการอักเสบติดเชื้อช่องทางผ่านหรือไหลของน้ำไขสันหลัง ซึ่งหากมีเนื้องอก หรือถุงซีสต์ ก็จะขวางกั้นทางเดินน้ำ ทำให้ช่องทางผ่านของน้ำไขสันหลังผ่านไม่ได้ทำให้เกิดการคั่งของน้ำในสมองได้ครับ

• สาเหตุที่ทำให้การดูดซึมน้ำในไขสันหลังผิดปกติ ปกติแล้วน้ำไขสันหลังจะถูกดูดซึมจากโพรงสมองผ่านหลอดเลือดดำใหญ่ในสมอง เข้าสู่หลอดเลือดดำในร่างกายลงเข้าสู่หัวใจ แต่ถ้าระหว่างทางผ่านเหล่านั้นเกิดการอุดกั้นที่ใดที่หนึ่ง เช่น หลอดเลือดดำในสมอง หรือหลอดเลือดที่คอก็แล้วแต่ ทำให้บริเวณนั้นดูดซึมได้ไม่ดีจึงทำให้เกิดน้ำคั่ง
  และอาจเกิดจากการกินยาบางอย่างหรือวิตามินบางชนิด เช่นวิตามินเอเกินความจำเป็น ใช้สเตียรอยด์ปริมาณเยอะๆ เช่น คนที่ทานยาคุมกำเนิดบางชนิด ทำให้เกิดความเสี่ยงการอุดตันของเส้นเลือดดำนอกจากนี้การติดเชื้อบางชนิดยังทำให้การแข็งตัวของเลือดผิดปกติ เกิดการอุดตันของเส้นเลือดดำในสมอง เกิดภาวะน้ำคั่งได้

• ถ้าเกิดจากมีเนื้องอกสร้างน้ำมาก ก็หายขาดได้ครับ แต่ส่วนใหญ่จะพบช้าไปทำให้ผ่าตัดยาก

• ถ้าเกิดจากการอุดตันที่เป็นตั้งแต่กำเนิด อาจต้องใส่ท่อระบายน้ำไขสันหลังโดยการฝังท่อจากโพรงสมองสอดผ่านผิวหนังลงมาในช่องท้อง เป็นวิธีที่นิยมมากที่สุด ในกรณีที่มีความจำเป็น อาจต่อเข้าหลอดเลือดดำหรือหัวใจ

• หากเกิดจากการติดเชื้อโรค ก็ต้องรักษาเชื้อโรคนั้น เช่น ถ้าเกิดจากเชื้อพยาธิก็ให้ฆ่าเชื้อพยาธิ จะช่วยให้การไหลเวียนกลับเป็นปกติครับ

• ถ้าดูดซึมน้ำไม่ดี เพราะเส้นเลือดดำอุดตัน ซึ่งอาจเกิดจากการกินยา ก็หยุดยาตัวนั้น แล้วใช้ยาละลายลิ่มเลือดทำให้การดูดซึมดีขึ้น ในกรณีที่จำเป็นอาจจะต้องมีการผ่าตัดฝังท่อระบายน้ำไขสันหลังครับ
  ในบางกรณีจะรักษาโดยใช้ยาช่วยลดการสร้างของน้ำไขสันหลังด้วย ขึ้นอยู่กับสาเหตุที่เกิดในแต่ละคนครับ บางกรณีก็รักษาไม่ได้ บางกรณีก็รักษาตั้งแต่ต้นตอของโรค เช่น ถ้าเป็นเนื้องอกเราก็รักษาเนื้องอก เมื่อรักษาอาการหาย โรคน้ำในสมองก็หายด้วย

1. หัวโตกว่าที่ควรจะเป็นตามช่วงอายุโดยเปรียบเทียบกับน้ำหนัก ส่วนสูง หากหัวโตเร็วมาก แต่น้ำหนักและส่วนสูงไม่เพิ่มในอัตราเดียวกัน

2. สังเกตจากพัฒนาการของลูกครับถ้าช้า และหัวโตกว่าปกติ ก็น่าสงสัย

3. การกลอกตา ถ้ามีลูกตาเหล่แบบถาวร โดยไม่ได้มีสาเหตุมาจากโรคตาหรือกล้ามเนื้อตา อาจจะเป็นร่องรอยโรค ที่แสดงว่าลูกอาจจะเป็นโรคน้ำในสมอง

4. กระหม่อมหน้าโป่ง อาจเป็นเพราะว่ามีน้ำคั่ง

5. เส้นเลือดที่หน้าโป่งมาก เป็นเส้นใหญ่ๆ จำนวนมาก ก็อาจเป็นการเตือนว่าเริ่มมีน้ำคั่งในสมองหรือมีโรคหลอดเลือดในสมองได้